BARDAK MENEKŞESİ BAKIMI (Florist’s Gloxinia)

BARDAK MENEKŞESİ BAKIMI (Florist’s Gloxinia) 

Botanik Adı: Sinningia speciosa
Sinonimi: Gloxinia speciosa
Familyası: Gesneriaceae
Vatanı: Brezilya

Yaprakları tüylü, iri veya küçük; çiçekleri çok değişik renklerde, kadife gibi tüylü ve borazan şeklinde-dir.


Türkçede gloksinya ve bardak menekşesi isimleriyle bildiğimiz gösterişli bir bitkidir.

Kışın iç mekanlarda salon bitkisi olarak yetiştirilirken, yazın yarı gölge uygun yerlerde dış mekan süs bitkisi olarak da yetiştirilebilir. Bardak menekşe dikildiği ilk yıl hemen çiçeklenebilir özelliktedir. Kış boyunca  bölgede hüküm süren serin ve çok az yağışlı dönem gloksinyaların dinlenme zamanıdır.

Gloksinyanın çiçekleri beyaz, pembe, kırmızı, eflatun ve mor renklerinin çeşitli tonlarında renklerde, yalınkat ve katmerli, benekli, ebruli, kenarları nakışlı gibi, büzgülü gibi ve çan şeklinde olur.

Evde Gloksinya
Afrika menekşesinin mükemmel sağlıklı gelişebildiği ortamda gloksinya da sağlıklı gelişir. Sadece gloksinya daha kuvvetli ışık ister. Sabah çok erken veya akşam son güneşini üç saat kadar almasını sağlamalısınız. Diğer vakitlerde gün ışığını kuvvetlice alabilmeli. Öğle civarı güneşi alacak yerde tutuyorsanız yaz boyunca güneşi filtrelemelisiniz.

Havası kuru memleketlerde hava nemlendirme sağlamak gerekir. Hava yeterince nemli olsa bile 25°C ve daha sıcakta gündüz boyunca ara sıra sisleme şeklinde su püskürtmelisiniz. Bu su püskürtme işinde yapraklar ve çiçekler sırılsıklam sulanmayacak. Buğulanmış gibi olması yeter.

Gloksinya bitkisinin besin ihtiyacı yüksektir. Bu yüzden bahar ve yaz aylarının belli dönemlerinde fosfor bakımından zengin gübreler ile desteklenmesi bitkinin besin ihtiyacını karşılama açısından çok faydalı olacaktır. Ayrıca bitkinin bolca çiçek açmasını da sağlayacaktır. Bakımı ve yetiştiriciliği kolay bir bitkidir. Bu yüzden hemen herkes tarafından kolaylıkla yetiştirilebilir. Gösterişli çiçekleri, uzun süreli çiçekli kalabilmesi, hem iç hem de dış mekanlarda rahatlıkla yetiştirilebilmesi nedeniyle sık tercih edilen bir bitkidir.

Esinti ve fazla sulamama önemlidir.Yaprak kesmek büyüme zamanında iyi değildir.

Toprak Kullanımı
Bardak Menekşe bitkisi için toprak karışımı; 2 kısım torf, 1 kısım funda torfu, yarım kısım dere kumu ve dalaman çakılını tercih edebilirsiniz. Ayrıca bahar ve yaz aylarında bu toprak karışımını gerekli gübreler ile desteklerseniz çok daha iyi sonuçlar elde edersiniz. Bu sayede bitkiniz hem daha çok çiçeklenecek hem de daha sağlıklı gelişim gösterecektir.

Sulama
Bu harca bitkinin soğanını ekerken dikkat etmeniz gereken birkaç yerler olacak. Öncelikle soğanın üst kısmını toprakla sıfır gelecek şekilde ekmeniz gerekiyor. Ne derinde ne de çok yüzeyde olmalı. Dikimi yaptıktan sonra soğanın yanlarında hava almaması için elinizle yavaşça toprağa bastırın. Soğanın etrafını iyice kapatın. Hemen ardından derin bir şekilde saksıyı iyice sulayın.

Bitkinizin gelişme döneminde suyunu ihmal etmeyin. Düzenli bir şekilde sulamasını yapın. Ancak sulama yaparken dikkat etmeniz gereken bir nokta var. Toprak kesinlikle çok sulanmamalıdır, çamur şekline gelmemelidir. Böyle bir durum olursa bitkinin soğanının çürüme durumu olabilir. Ayrıca aşırı sulama nedeniyle bitkinizin gelişimi kötü yönde etkilenebilir. Sonbahara girdikten sonra bitkinizi içeri alın. Sulamasını yavaş yavaş azaltın. Havaların soğumasıyla suyunu iyice azaltın. Kasım – Şubat arasında haftada ya da iki haftada az da olsa sulamasını yapın. Ancak az sulama yapın. Eğer ayarı kaçırıp çok sulama yaparsanız bitkinin ölmesine neden olabilirsiniz.

Gloksinyaları sulama dengeleri biraz hassas gözlem ister. Hazır saksısında aldığınız bitkinizi yanlış sulama çürütebilir. Saksıda gloksinya almak riskli bir iş. Sera ortamlarına uygun toprak ev ortamlarında gloksinyalarda çürüyüp ölmeye yol açabiliyor. Toprak üst yüzeyi elinizi hiç ıslatmayacak şekilde kurumadıkça sulamayın Eğer yeri de yeterince havadar, biraz esintili ise daha sık sulayabilirsiniz. Zaten yaz boyunca her dört sulamada bir bitki besini vermek gerekiyor. Bundan dolayı toprağının suyu mükemmel süzücü ve çabuk kuruyucu özellik taşıması gloksinyaların ev ortamlarında sağlıklı iri iri çiçeklenebilmesi için çok önemlidir.
Rutin sulamaları saksı alt deliklerden biraz su çıkacak miktarda su ile yapın. Besinli sulamayı ise aşağıdaki gibi.

Besin
İlkbaharda yeni yapraklar epeyce güçlendiği zaman başlayıp sonbahar serinlerinin ilk başlangıcına kadar devam edin. Her dört sulamada bir sulama suyuna genel amaçlı bitki besini karıştırın (orkide besini de çok uygundur). Besinli su vermeden bir önceki sulamayı toprak yıkama sulaması tarzında yapmalısınız. Ayrıca gloksinya yapraktan beselemeye en iyi cevap veren bitkilerdendir. En temiz usule göre yapraktan besleyebilirsiniz.  Haftada bir veya iki defa yeter.

Saksı / Toprak değiştirme
Saksı değişimi Şubat-Mart aylarında yapılır.
Saksı ve toprak değişimini dinlendirme sonunda yapmalısınız. Eğer gelişim döneminde mecbur kalırsanız ıslak olmayan, orta nemlilikte toprağa dikin. Sulamayın. Hava almayacağı şekilde şeffaf poşet içinde kapalı olarak üç gün gölge bir yerde bekletin. Böylece kökler yeni toprağa sıkıca tutunur. Sonra açın. Sulamak için bir gün daha bekleyin.

Verimlilik
Yumrunun büyüyüp yaşlanması çiçek verimliliğini düşürür. Aşağıdaki çoğaltma kısmındaki metotlarla yenilerini üretmelisiniz. Ayrıca yazın fazla sıcak günlerde rahatsız olup gelişimi durabilir.

Dinlenme

Evlerde yetiştirilince, bazı evlerde gloksinya kışın dinlenmeye girmez. Bu da çiçeklenme verimini düşürür, bitkinin direncini de bir hayli kötü etkiler. Yeni körpe fideleri değil, yumruluları her yıl kış boyunca dinlendirin. Ekim ayı girince dışarda tutun. Sulamayı yavaş yavaş azaltın. Yapraklar dallar iyice bozulunca sulamayı tamamen kesin toprak kupkuru olsun. Sonra ortalama 3 ay boyunca 5 – 12 dereceler arası serin olabilen bir yerde bırakın dinlensin. İlkbaharı beklemeden dinlenmeden çıkarmak istiyorsanız en az 2,5 ayın dolmasını bekleyin.


Uzun dinlendirme: Ekim ortası – nisan ortası.
Orta süreli: kasım başı – şubat sonu.
Kısa dönem dinlendirme: Kasım sonu – şubat ortası.
Bunların hepsi uygundur. Aralarında fark yok. Sadece imkânlarınıza ve isteğinize göre süreler değişebilir.

Dinlendirme ortamı 4C dereceden daha soğuk olmamalı. 12C dereceden daha sıcak olmamalı. Ortam kupkuru olmalı bu da önemli.

Gloksinyaları dinlendirme sonunda yumruyu söküp yeni taze toprağa dikmek çok iyi olur. Gece sıcaklık 15C dereceden aşağı düşmezse, günün çoğu vaktinde 20C ve üstü sıcak olursa çabucak yeşerir. Yeni yapraklar biraz güçleninceye kadar sulama sıklığını seyrek tutmalısınız.

Çoğaltılması
Yaprak çeliğini yılın her zamanında yapabilirsiniz. Kışın ortam pek uygun olmuyorsa bu usule hiç başvurmayın. Çünkü yapraklardan filizlenme geç olur, mini gloksinya yavrularının büyümesi yavaş olur. Tam kendilerini toparlıyorlarken kışın ortamınızın uygun olmaması yüzünden ölürler.

Yan sürgünleri ayırma veya çelikle çoğaltma işini en geç mayıs ortasına kadar yapmalısınız ki sonbahara kadar yumru oluşturabilsin. Evinizin şartları uygunsa zamanı önemli değil, her zaman yapılabilir. Sadece yaz ortasında şiddetli sıcaklarda köklenme olmayabilir. Sıcak aylarda denemeseniz daha iyi. Ayırdığınız dalı, kestiğiniz çeliği gloksiyaların sevdiği toprak karışımına dikin. Sulamayın, Gloksinya çeliklerinin köklenmeye başlamaları 10 gün ile 3 hafta arasında değişir.

Yumru kesip bölmekle üretmek biraz risklidir. Yumrunun hem çok küçük olmaması gerekiyor hem yaprak çıkarma yerini iyi bilmeniz gerekiyor. Ayrıca, bitki uyku dönemine sokulmuş, kurutulmuş olmalı. Dinlendirme döneminin sonunda uyku halindeki yumruyu bölün. Keskin bir bıçakla yapraklanma kısmının tam ortasından dümdüz keserek ikiye ayıracaksınız.


Yumrunun ayrılan her iki tarafında da yapraklanma kısmının olması gerekiyor. Sonra kesik yüzeylere sülfür süreceksiniz ki mikrop kapmasın. Bir saat kadar açıkta beklettikten sonra yukarıda “yumruları yeniden dikmek” paragrafındaki gibi dikip bakımını ona göre yapın.
Tohumla üretmek kolaydır. Tohum zaten çiçekte oluşur. Çiçek solunca tohum kapsülü büyümeye başlar. O olgunlaşıp kuruyunca içindeki tohumları ekebilirsiniz. Ama bunlar pek tohum vermezler. Çok nadir.Seralarda kasım başında ekilen tohumlar bir haftada çimlenir. Hızlı büyürler. İlkbahar geldiğinde gloksinyalar satışa çıkarılabilecek kadar gelişip çiçeklenmiştir.

Aşamalar:

  1. Tohumların çimlenmesi için ideal sıcaklık 18 – 24C dereceler aralığı. Gloksinyalara uygun toprağı önce sulayın sonra tohumları üzerine serpin. Sonra üstlerine su fısfıslayın. Tohumların çimlenebilmeleri ışık alabilmelerine bağlı. Yani gömmeyin, üstlerine toprak serpmeyin. İlk 7 gün üzerlerini naylonla kapalı tutun. İçeride yüzde yüz nemli hava olması tohumların çimlenmesini sağlar. Sera havası yeterince nemli olabiliyorsa naylona hiç gerek yok, sadece her gün üstlerine hafifçe su fısfıslamak gerekiyor. Çimlenen tohumlar çok hızlı büyür. 
  2.  İki ay sonra fideler tek tek küçük fincan saksılara dikilir. Önce saksıları yarıya kadar hidropon taşı ya da ponza taşı ile doldurun. Üst yarısını uygun toprakla doldurup fideleri dikin. Fideleri dikerken ilk gelişmiş olan çenek yapraklarını temiz ince bir makasla kesip gidermek çürüme riskini azaltır.
  3. Bir iki ay sonra iyice köklenen ve güçlenen fideleri bir boy büyük saksılara aktarın.


Zarar ve Hastalıkları
Gloksinyalara yaprak bitleri gelmez.

Yaprakların ıslatılmasından
  • Esintisiz havasız odalarda yaprakların uzun süre ıslak kalması veya yapraklarda su damlalarının olması.
  • Islatılmış yaprakların 15C dereceden daha soğuk esintilere maruz kalması.
  • Yoğun nemli ortamda hiç esintinin olmaması ve bunun yanısıra ortam fazla serinse yapraklar ıslak olmasa bile çürümeler olbilir.
  • Esintisiz ortamda ıslak yapraklara direkt güneş gelmesi.
  • Suyu kötü olan yerlerde direkt musluk suyu ile yaprakların ıslatılması.

Küllenme;Sıcak yaz günlerinde olabiliyor. Sebep esintisiz ortamlarda gece yoğun hava nemliliğidir. Bunu önlemek için geceleri ortamın esintili olmasını sağlamalısınız ki çevresinde yoğun kesif hava nemliliği birikimi olmasın.

Filiz çürümeleri Serinilik ya da esintisizlik yüzünden gelişim hızının yavaş olmasıyla birlikte sık sık bitki besini verilmesi yeni filizlerde çürümelere yol açar. Asitli toprakta serin havada kökler topraktan kalsiyum almayı başaramaz bu da filiz çürümelerine yol açar. Bir üst paragraftaki olumsuz etkilerden dolayı da yeni filizlerde çürümeler görülebilir.

Aşağıdaki diğer içeriklerimizde ilginizi çekebilir!





Yorum Gönder

[blogger]

Author Name

İletişim Formu

Ad

E-posta *

Mesaj *

Blogger tarafından desteklenmektedir.